Hacı Bektaş-ı Veli (1209-1271), Horasan Nişabur doğumludur. Anadolu Aleviliğinin oluşumunda büyük çabalar harcayan, daha sonraki yıllarda “Horasan Erenleri” diye anılanlar arasında Hacı Bektaş Veli önemli bir yer tutar.
Kimliği
Gerçek ismi, Seyyid Muhammed bin İbrahim Ata'dır. Lokman Parende'den ilk eğitimi almış ve Ahmet Yesevi (1103-1165)'nin öğretlerini takip etmişti. Ondan dolayı Yesevi'nin 'halife'si olarak kabul edilmektedir. Anadolu'ya geldikten sonra kısa zamanda tanınarak kıymetli talebeler yetiştirdi. Hacı Bektaş-ı Veli kendisinin de bağlı olduğu "Ahilik Teşkilatı" ile, Osmanlı Devleti'nin kuruluş devrinde Anadolu'da sosyal yapının gelişmesinde önemli katkılarda bulundu.
Velâyetnâme adlı eserede Hacı Bektaşi Velî'nin, sık sık Kırşehiri ve Ahi Evranı ziyareti onun'la sohbetlerini anlatır.
Güzel Sözleri
Adâlet her işte, Hak’kı bilmektir.
Âdem suretinde olan herkes, Âdem değildir.
Âdem’in Âdemliği; akıl, hayâ ve ilim iledir.
Âlimlere ve kendini bilenlere, alçak gönüllülük yaraşır.
Allah ile gönül arasında perde yoktur.
Ara, bul.
Araştırma, açık bir sınavdır.
Ârifler hem arıdır, hem arıtıcı.
Âriflerin içinde, murdar nesne (kötülük) eğlenmez.
Aşk meydanı, erenlerin ve bilenlerindir.
Bilim, gerçeğe giden yolları aydınlatan ışıktır.
Bir olalım, iri olalım, diri olalım.,
Bizi sevenlerin gönüllerinde biz oturur, dillerinde de biz konuşuruz.
Bizim erkânımız; ahlâkı Muhammed’i ve edebi Ali’dir.
Cahiller ve hak tanımazlara, sükût ile karşılık veriniz.
Cennet için ibâdet geçersizdir.
Çalışan insan kötülük düşünmez.
Çalışmadan geçinenler, bizden değildir.
Dâimâ iyiyi, güzeli, doğruyu öğrenebilmek için okuyunuz, okutunuz.
Devletli odur ki; cehli sile, gafletten uyanıp kendini bile.
Dil mızraktan, daha derin yaralar.
Dili, dini, rengi ne olursa olsun iyiler iyidir.
Dînine dizlerinle değil, kalbinle bağlan.
Doğruluk dost kapısıdır.
Düşmanınızın bile, insan olduğunu unutmayınız.
Düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu.
Düşünce, davranış ve sevgiyi, Allah lezzeti olarak tadın.
Edeb elbisesini, sırtınızdan ölünceye kadar çıkartmayınız.
Elden gelen her iyiliği, herkese yapınız.
Eline, diline, beline sahip ol.
En büyük kerâmet çalışmaktır.
En yüce servet, ilimdir.
Hak’ka erişebilmek için, büyüklere ve doğrulara yaklaşın.
Hakikatın ilk makamı, toprak olacağımızın bilinmesidir.
Hamı pişiremezsen bari, pişmişi ham etme.
Her ne arar isen, kendinde ara.
Hiçbir milleti ve insanı ayıplamayınız.
Hükümdar (idareci), ancak adâleti ile başarılı olur.
İbâdetin yeri başkadır, işin yeri başkadır.
İçi murdar kimseyi ne kadar dıştan yıkarsan arınmaz.
İlim, hakikate giden yolları aydınlatan ışıktır.
İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.
İlmi ve bilgiyi yüce tutan kimse hiçbir zaman küçülmez, alçalmaz.
Îmanın kemâli, âhlak güzelliğidir.
İncinsen de, incitme. İnsan dilinin arkasında gizlidir.
İnsanın kemâli, ahlâk güzelliğidir.
İnsanın olgunluğu, davranışlarının doğruluğundadır.
İslâmın temeli güzel ahlâk; ahlâkın özü bilgi; bilginin özü akıldır.
Kadınlarınızı okutunuz, kadınları okumayan millet yükselemez.
Kanâatkâr olanlar, en büyük zenginliğe sahiptir.
Karşısındaki insanın iyi olmasını isteyen, önce kendisi iyi olmalıdır.
Kendini tanımayan, Yaratan’ı da bilemez.
Kibrin aslı şeytan, tevazûnun aslı Rahmân’dır.
Kimsenin ayıbını arama, kendi ayıbını görür ol.
Mevki hırsı, koğu, gıybet, edebsizlik, hıyânet Hak’kı inkâr eder.
Murada ermek, sabır iledir.
Mürüvvet hoş görme ve affetmektir.
Nebîler, Velîler, insanlığa Tanrı’nın hediyesidir.
Nefsine ağır geleni, kimseye tatbik etme.
Oturduğun yeri pâk et, kazandığın lokmayı hak et.
Özünde ve sözünde temiz olmayanların, îmanı tam değildir.
Sevgi ve acıma, insanlık; hiddet ve şehvet ise hayvanlık vasfıdır.
Yolumuz; ilim, irfân ve insanlık sevgisi üzerine kurulmuştur.
